Kur’an’î kavramların içi boşaltılıp, rivayet kültürü ile dolunca şehid kavramı da anlam kaymasına uğramıştır.
Şehid, ‘şahit olan’ demek olup, çok ileri derecede bilgi sahibi olan demektir.Kur’an’da geçen ifade ile; Allah ile ilgili en yüksek derecede bilgi sahibi olan demektir.
Şehit; hayatını/canını, imanına/inancına şahid kılandır.
İlmiyle amel eden insanlara da şehid denir. Kur’an’a göre şehidlik ile ölmek arasında bir ilişki yoktur. Bilinenin aksine şehitlik ile hayatta olmak arasında organik bir bağ vardır. Şehid olmak için Allah yolunda öldürülmekten ziyade Allah yolunda yaşamak vardır.
Allah yolunda ölmek ve öldürülmekle ilgili bir çok ayetin şehitlerle alakalı olduğu ileri sürülse de, sözü geçen ayetlerin şehitlikle alakası yoktur.
‘’Allah yolunda öldürülenlere “ölüler” demeyin. Hayır, onlar diridirler. Fakat siz sezemezsiniz.’’ (Bakara Sûresi, 154. Ayet)
‘’Eğer Allah yolunda öldürülür veya ölürseniz, Allah’ın bağışlaması ve rahmeti, (sizin için) onların topladıkları (dünyalıkları)ndan daha hayırlıdır.’’(Ali İmran Suresi, 157.ayet)
‘’Allah yolunda öldürülenleri sakın ölüler sanma. Bilakis onlar diridirler, Rab’leri katında rızıklanmaktadırlar.’’(Ali İmran Suresi, 169.ayet)
‘’Allah’ın lütfundan verdiği nimetle sevinçlidirler. Arkalarından kendilerine ulaşamayan kimselere de hiç bir korku olmayacağını ve üzülmeyeceklerini müjdelemek isterler.’’(Ali İmran Suresi, 170.ayet)
Şehidlik ölüme endekslenince,
Allah’tan değil de rivayet kültüründen öğrenince,
ortaya içi sulanmış ve kokuşmuş bir şehitlik olayı çıkmaktadır.
Doğum yaparken ölen şehid,
hastalıktan ölen şehid,
suda boğulan şehid,
yanarak ölen şehid,
depremde ölen şehid,
vs.…..
Freni patlayan kamyon misali giden şehidlik açıklamalarına, devrim şehidi, demokrasi şehidi, moda şehidi, örgüt şehidi, sendika şehidi, patates şehidi… gibi saçmalıklar eklenerek uzar da uzar.
Şehidleri şehit yapan, ölmeleri yada öldürülmeleri değil; Allah yolunda ömür tüketmeleri ve hayatlarını inançlarına şahid kılarak yaşamalarıdır.
Şehidlik Kur’an’da övülmüştür,
‘’Kim Allah’a ve Peygambere itaat ederse işte onlar, Allah’ın kendilerine nimet verdiği peygamberlerle, sıddıklarla, şehidlerle, iyilerle birliktedir. Bunlar ne güzel arkadaştır!’’(Nisa Suresi, 69.ayet)
Nitekim İsa, onlarda inkârı sezince, dedi ki: “Allah için bana yardım edecekler kimdir?” Havariler: “Allah’ın yardımcıları biziz; biz Allah’a inandık, bizim gerçekten müslümanlar olduğumuza şahid ol” dediler. (Ali İmran Suresi, 52. Ayet)
“Rabbimiz, biz indirdiğine inandık ve elçiye uyduk. Böylece bizi şahidlerle beraber yaz.”(Ali İmran Suresi, 53. Ayet)
Rablerine olan halis inancın hayata aktarılması ve takvada yarışarak Allah’a kulluk biliciyle yaşayan ve hayatını imanına şahid tutan herkes Allah’ın izni ile övülmüş olan şehid makamına ulaşmıştır.
Bir yanılgıyı daha düzelterek konuya ışık tutalım, yiğit ve gerçek bir Müslüman olarak bildiğimiz Hz. Hamza için şehidlerin efendisi denir. İnanıyoruz ki Hz. Hamza, Allah’a olan inancını hayatına şahid kıldı ve şehidlerden oldu ama bir paye verilecekse şehidlerin büyüğü olarak peygamberimizi söyleyebiliriz.
Peygamberimizin şehidliğini bizzat Allah belirlemiştir. ‘’İşte böylece sizin dengeli bir ümmet olmanızı istedik ki, insanlığa örnek ve model olasınız ve Rasul de size örnek ve model olsun. Elçi’ye uyanların arasından topukları üzerinde geri dönenleri seçip ayırmak için, senin daha önce yöneldiğin yönü kıble olarak tayin ettik. Hiç şüphesiz bu olay Allah’ın yol gösterdikleri hariç, herkes için çok zor bir sınavdı; Allah sizin imanda ısrarınızı kesinlikle zayi etmeyecektir: Elbette Allah insanlara karşı sınırsız bir şefkat, sonsuz bir merhamet sahibidir.’’(bakara suresi 143.ayet)
‘’Ve Allah uğrunda üstün çaba sarf ederek gereği gibi mücadele edin: O (mesajını hayata taşımak için) sizi seçti; ve O din konusunda sizi zora koşmadı. (Sizden tek istediği) atanız İbrahim’in inanç sistemine (tabi olmanız). O sizleri bundan önce de bu vahyin (gelişinden) sonra da Müslüman olarak isimlendirdi ki, elçi sizin için iyi bir model ve tanık olsun, siz de insanlık için iyi bir model ve tanıklar olasınız. Şu halde, artık namazı hakkını vererek kılın ve zekatı içten gelerek verin; bir de Allah’a sımsıkı bağlanın: O’dur sizin tek efendiniz; O ne güzel koruyup kurtarıcı, ve O ne güzel yardımcıdır!’’ (Hac Suresi, 78.ayet)
Yukarıda ayetlerde gördüğümüz üzere Hz. Resul, yaşayanlara örnek model olarak bizzat Allah tarafından belirlenmiştir. Hz. Resul, hayatına, inancını şahid kılarak şehidlerden olmuş ve bütün insanlığa örnek gösterilmiştir.
Anlaşılıyor ki şehidlik; ölüm şekli ile değil, yaşam şekli ile alakalıdır. Bu yüzden, yok şu sebepten öldürüldü, yok bu sebepten öldürüldü, acaba şehid midir gibi tartışmaların da aslında anlamsızlığı ortaya çıkmaktadır.
Her şeyin doğrusunu bilen Allah’tır.
Erkan ERDOĞAN
* Kaynak belirtmek suretiyle alıntı yapılabilir.
* Yazarın düşüncesi, sitenin genel düşüncesinden farklı olabilir (Düşünce farklılığı zenginliğimizdir).
* Yazının tüm sorumluluğu yazarın şahsına aittir.
