Zihninizi Kemiren Bir Hastalık ; OKB

Son zamanlarda ismini pek çok kez duymaya başladığımız Obsesif-Kompulsif Bozukluk; insanların zihnini ve zamanını kemirerek insanların hayattan zevk alamama ve ruhsal sağlığını önemli derecede etkileyen psikolojik bir hastalıktır.

Obsesif-Kompulsif Bozukluk ( OKB ) Nedir?

OKB hastalığına terminolojik açıdan baktığımızda kelimeyi anlam bakımından obsesyon ve kompulsiyon olarak iki parçaya ayırabiliriz ;

Obsesyon ; Kişinin zihnine giren ve zihninden uzaklaştıramadığı bireyi rahatsız edici düşünce, fikir ve dürtülerdir. Kişinin kontrolü ve isteği dışında gelirler. Kişi bu rahatsız edici düşüncelerin mantıksız ve saçma olduğunun farkındadır. Aşırı sıkıntı ve huzursuzluğa neden olurlar.

Kompulsiyon; Kişinin Obsesyonların neden olduğu huzursuzluğu ve sıkıntıyı gidermek için yaptığı yineleyici ( tekrarlayıcı ) davranışlardır.

OKB HANGİ YAŞLARDA VE HANGİ SIKLIKLA GÖRÜLEBİLİR?

OKB genellikle ergenlik dönemlerinde ve 20-22 yaşlarında görülür. Okul öncesi dönemdeki çocuklarda da OKB hastalığının görüldüğü tespit edilmiştir. Erkeklerde kadınlara oranla daha erken yaşlarda ortaya çıkar. OKB eskiye nazaran son zamanlarda ismini pek çok kez duyurmuş ve son zamanlarda görülme sıklığında önemli derecede artış olmuştur. Son zamanlarda yapılan istatistiksel araştırmalar OBS hastalığının görülme olasılığı her 100 kişiden 2-3 kişide OBS hastalığının bulunduğunu tespit etmiştir.

OKB HASTALIĞI BELİRTİLERİ NELERDİR?

OKB hastalığında görülen belirtiler yaşanılan bölge, coğrafya ve kültürlere göre değişiklik gösterebilir. Belirtileri aşağıda verildiği gibi kategorize edilmiştir.

 

• Bulaşma Obsesyonu Ve Temizlik Kompulsiyonu;

Kişinin bedenine ve eşyalarına kir, toz, mikrop, idrar, gaita gibi etkenlerin bulaşmasından kaynaklı oluşan düşünceler ve bu düşünceleri yok etmek için yaptığı davranışlardır. Hastada sürekli el yıkama, yiyecekleri sık yıkama, evde kullanılan tabak, bıçak çatal, kaşık gibi eşyaları sürekli olarak takıntılı bir şekilde yıkama görülebilir. Yapılan bu davranışlar insanın zamanını yok ederken aynı zamanda çalışan bir bireyse çalışma gücünü ve verimliliğini azaltabilir.

• Kuşku Obsesyonu Ve Kontrol Kompulsiyonu;

Kuşku obsesyonu, görülen obsesyonlar arasında en çok görülen obsesyonlardan biridir. Örneğin: kişi evden çıkarken prizlerden fişleri çekmiştir ama duyduğu kuşkudan dolayı kontrol etme isteği oluşur veya kişi kapıyı kilitlemiştir fakat oluşan kuşkudan dolayı sürekli olarak kontrol etme gereksinimi duyar. Yapılan davranışlar sonucunda çok fazla zaman kaybı yaşanır ve bireyin hayattan aldığı zevki tamamen sömürebilir.

 

• Etraftaki Yakın Çevresine Veya Kendisine Zarar Verme;

OKB hastalığı bulunan bireyler genellikle etraftaki çevresine, ailesine veya kendine zarar vermekten korkar. Ya da toplu bir yerde ağzından kötü bir söz kaçıracağı için korku duyar. Bunun sonucunda da hasta da içine kapanma toplum içine çıkamama gibi durumlar görülebilir.

• Cinsel İçerikli Obsesyonlar

İnsanlarda görülebilen bir diğer obsesyon da Cinsen İçerikli Obsesyonlardır. Hasta kendinden beklemediği ya da kendisine yakıştıramadığı düşünceler kurabilir. Toplum içinde çevresindeki insanlarla kendi zihninde çeşitli düşünceler kurabilir. Bunun sonucunda hastada içine kapanıklık ve toplum içine çıkamama gibi belirtiler görülebilir.

• Dini İçerikli Obsesyonlar;

Genellikle dini yapısı güçlü olan toplumlarda yaşayan bireylerde görülür. Birey kendi inancına zıt düşünceler kurmaya başlar ve bu düşünceler bireyi oldukça rahatsız eder. Hasta da günahkâr bir insan düşüncesi oluşabilir.

Dini açıdan baktığımızda bu obsesyonlar dini kitabımız olan Kur’an da vesvese olarak tarif edilir.

( Bkz: Nas Suresi )

• Dokunma Kompulsiyonu;

Bireyler bir işe başlamadan önce veya evden çıkarken belirlediği bir nesneye dokunma isteği duyar eğer dokunmaz ise o günün kötü geçeceğini veya kendine bir zarar gelebileceğini düşünür.

• Simetri Obsesyon ve Kompulsiyonu;

Hasta bazı eşyaları belirli bir sıraya ve düzene göre sıralar. Eğer bir kısmının aynı hizada olmadığı veya eksik olduğu düşüncesi belirirse hasta sıralama işlemini tekrar tekrar yineler. Bunun sonucunda da ortaya çok fazla zaman kaybı çıkar. Eğer hasta bu sıralama işlemini yatmadan hemen önce yapıyorsa hastada uykusuzluk belirtileri görülebilir. Bu da yaşamını olumsuz yönde etkiler.

• Sayma Kompulsiyonu;

Hasta da içeriden veya sesli olarak sayı sayma veya belirli duaları tekrarlayarak okuma şeklinde görülebilir.

• Biriktirme Ve Saklama Kompulsiyonu;

Hastada değersiz şeyleri biriktirme veya saklama görülür. Sık görülen bir kompilasyondur. Hasta da çöpleri veya kapakları saklama görülebilir. Hasta eğer biriktirdiği çöpleri atarsa hastalanacağını düşünür. Bundan dolayı da hasta çöplere olan ilgisinden dolayı sağlık problemleri yaşayabilir.

 

• Batıl İnançlar Veya Uğurlu Sayı Ve Renkler

Bazı kültürlerde yer alan inançlar bireyi engelleyerek sürekli tekrarlama isteği uyandırabilir. Örneğin; evden sağ ayakla çıkmak, önce sağ ayakkabıyı giymek, suyu belirli yudumda içmek gibi. Hasta bunları yaptığından emin olmazsa o günün kendisi için kötü geçeceğini veya hastalanabileceğini düşünebilir.

OKB HASTALIĞINDA TEDAVİ;

OKS hastalığının tedavisine baktığımız zaman genellikle bir uzman doktora başvurulması ve profesyonel destek alması önerilir.

Hasta bu düşüncelerin mantıksız olduğunun farkındadır ama önüne geçemez. Yaşadığı bu durumu çevresine anlatmaktan çekinir. Çevresinin onunla dalga geçeceğini düşünür. Bundan dolayı hasta uzun yıllar boyunca OKS hastalığı ile yaşayabilir.

Hayattan aldığı zevk ve mutluluk azalabilir hatta yok olabilir. Hastanın kendi kendini tedavi etmesi de mümkündür. Hasta kendisini yaptıklarının mantıksız ve aşılabilir olduğuna inandırmalıdır. Yaşadığı kısacık hayatta böyle şeyler için zaman kaybetmesinin gereksiz olduğunu bilmelidir. Hasta herhangi bir uğraşla meşgul olabilir.